آغاز برداشت گردو از شهر جهانی گردو

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان، همه ساله از بیستم شهریور کار برداشت گردو در تویسرکان ، شهر گردوی جهان آغاز می شود.

بیشتر مردم تویسرکان به نوعی زندگی و شغلشان با گردو گره خورده است.حتی کسانی که باغ دار نیستند و به شغلهای دیگری همچون معلمی و شغل آزاد اشتغال دارند هم دارای باغ یا باغچه ای هستند و با گردو در ارتباطند. گفته می شود 80 درصد از جمعیت 56 هزار نفری این شهرستان زندگیشان با گردو گره خورده است.مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه استان همدان رتبه نخست تولید گردوی کشور را دارد می گوید :" در شهرستان تویسرکان با پنج هزار و ۵۰۰ هکتار باغ‌ گردو سالانه ۱۵ هزار و۸۰۰ تن گردو تولید می شود که رتبه نخست تولید گردوی استان را دارد" .

آقای شهبازی با اشاره به اینکه بیش از ۱۹ هزار و ۳۰۰ هکتار از باغ های استان به گردو اختصاص دارد می افزاید:"حدود ۱۳ درصد از گردوی کشور در استان همدان تولید می‌شود".گردوی تویسرکان به علت ویژگیهای منحصر به فردی که دارد پس از سالها ،پارسال در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید .

ویژگیهای گردوی تویسرکان
گفته می شود یکی از علل اینکه سازمان مالکیت معنوی (WIPO ) گردوی تویسرکان را به ثبت رسانده به علت کیفیت، طعم روغن وسفیدی مغز آن است.

آقای اکبری، مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان می گوید:"کیفیت ، طعم، روغن، چربی و سفیدی مغز موجب شده گردوی تویسرکان از سایر ارقام تولید این محصول در کشور و دنیا متمایز باشد". مسئول انجمن گردوی تویسرکان هم با بیان اینکه جهانی شدن گردوی تویسرکان با ثبت در دو سازمان خواربار (FAO) و سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، زمینه تثبیت موقعیت و برندسازی گردوی شهرستان را در ایران و جهان فراهم می سازد می افزاید:" کیفیت گردوی تویسرکان نه فقط در سطح کشور بلکه در عرصه بین المللی است و در تراز بهترین گردوهای جهان قرار دارد".

آقای قمری ، مسئول انجمن گردوی تویسرکان هم با بیان اینکه جهانی شدن گردوی تویسرکان با ثبت در دو سازمان خواربار (FAO) و سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، زمینه تثبیت موقعیت و برندسازی گردوی شهرستان را در ایران و جهان فراهم می سازد می افزاید:" کیفیت گردوی تویسرکان نه فقط در سطح کشور بلکه در عرصه بین المللی است و در تراز بهترین گردوهای جهان قرار دارد".

افزایش برداشت گردو در سال جاری
امسال برداشت گردو در مقایسه با سال گذشته افزایش داشته است .به گفته مدیرجهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان امسال پیش بینی می شود برداشت گردو در مقایسه با پارسال حدود 2 هزار تن افزایش داشته باشد .

 

آقای اکبری می گوید:" در سالهای قبل میزان برداشت گردو در این شهرستان حدود 13 هزار تن بود که پیش بینی می شو امسال با افزایش برداشت به حدود 15 هزار تن برسد ".

علل افزایش تولید گردو
وجود برخی عوامل موجب شد امسال گردوی بیشتر و با کیفیت تری نصیب باغداران تویسرکان شود.مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان نبود سرمازدگی ، بارانهای به اندازه و به موقع را از مهم ترین عوامل این افزایش تولید می داند و می افزاید :" آموزش های جهاد کشاورزی به باغداران، رسیدگی و تقویت درختان و آبیاری به موقع نیز در این موفقیت موثر بوده است".

ساماندهی دستفروشان گردو
یکی از مشکلاتی که باغداران در سالهای گذشته با آن مواجه بودند بحث سرقت گردوهای باغداران به صورت کال و یا رسیده با پوست سبز بود که پس از سرقت در میادین شهر و یا شهرهای دیگر به فروش می رساندند.امسال فرمانداری ،جهاد کشاورزی و دادستان برای جلوگیری از این مشکل یک تصمیم گرفتند.امسال تا قبل از بیستم شهریور خرید و فروش گردوی سبز در شهرستان تویسرکان و برخی شهرهای دیگر همچون ملایر و نهاوند ممنوع اعلام و گفته شد هر گونه باری با این مشخصات اگر گرفته شود در حکم قاچاق است و کشف و ضبط می شود و فرد و یا خودرو هم جریمه و توقیف می شود.در این راستان چندین محموله گردوی سبز هم در سطح شهر و در مبادی ورودی و خروجی شهر کشف و توقیف شد .این کار سبب شد تا امسال آمار سرقت گردوهای باغداران به حداقل کاهش یابد و کمتر از سالهای قبل باشد.

شناسنامه دار کردن گردوها و ساماندهی گردو فروشان نیز از دیگر اقداماتی است که امسال انجام شده است. فرماندار تویسرکان می گوید امسال محل هایی را برای فروشندگان گردو در تویسرکان مشخص کرده ایم.آقای حسینی با بیان اینکه به منظور امکان نظارت بر نحوه فعالیت و جلوگیری از تخلفات , باید تمامی فروشندگان گردو به ویژه دستفروشان, از اتاق اصناف کارت شناسایی اخذ کنند می افزاید:" امسال دستفروشان گردو در دو سوی شهر تویسرکان ،مجاورت خیابان ابن سینا و مجاورت خیابان امام حسین ، با رعایت نکات بهداشتی ، ساماندهی و استقرار خواهند یافت". آقای بهادری ، دادستان تویسرکان هم گفته باید دستفروشان و فروشندگان سیار گردو ، کارت خوان داشته و فاکتور معتبر به نام خود ، به مشتری ارائه دهند. او تاکید کرده باید در سر درب هر غرفه فروش گردو ، نام ، عکس وشماره تلفن فروشنده نصب شود".

توصیه های جدی به باغداران و گردوتکانان
فصل برداشت گردو از باغ های شهرستان تویسرکان آغاز شده است . همه ساله همزمان با برداشت گردو در این شهرستان متاسفانه حوادث فوتی و جرحی و قطع نخاعی نیز افزایش می یابد.برداشت گردو به روش سنتی و گاهی توسط افراد غیر ماهر موجب می شود صدمات جبران ناپذیری به باغداران و گردوتکانان وارد شود. بر اساس آمارها پارسال هنگام فصل برداشت گردو 102 نفر مصدوم شدند و فوت کردند.

 

آقای محمدی یکی از باغداران که پارسال در گردوتکانی دچار سانه شده می گوید:" درخت را حدود 6 متر بتلا رفتیم به علت نداشتن آموزش و آگاهی کافی سقوط کردم و شش ماه بستری بودم .آقای جوادی هم بر سر قبر یکی از بستگان خود حاضر شده و می گوید او پارسال هنگام برداشت گردو از درخت افتاد و فوت کرد و از او 7 فرزند به جا مانده است.آقای عبدالمالکی، مدیر اورژانس تویسرکان می گوید پارسال هنگام فصل برداشت گردو در این شهرستان 102 نفر از درخت گردو سقوط کردند که از این شمار 6 نفر فوت شدند و 5 نفر هم مصدوم قطع نخاعی شدند.".

 

آقای قمری ، مدیر نظام صنفی جهاد کشاورزی هم در توصیه به باغداران می گوید:"کسانی که دارای ناراحتی های قلبی و عروقی هستند هرگز بالای درخت نروند و از گردوتکانهایی استفاده کنند که حتما بیمه شده باشند و گردوتکانها هم از وسایل ایمنی برای گردو تکانی استفاده کنند".
البته در این میان به نظر می رسد خیلی از گردوتکانها هم بیمه نیستند.آقای فتحی ، مدیر تعاونی گردوکاران در این زمینه می گوید:" در این شهرستان 7 هزار گردوکار وجود دارد که متاسفاننه همه کسانی که پارسال دچار سانحه شدند بیمه نبودند".
مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان یکی از مزیت های خوب سرشاخه کاری که چند سالی است در این شهرستان آغاز شده است را در کنار مقاوم شدن در مقابل سرمازدگی و محصول دهی بالا ، جلوگیری از آسیب های جسمی به گردوتکانها می داند. آقای اکبری می گوید:"از آنجایی که در سرشاخه کاری درختان رشد طولی زیادی ندارند و ارتفاع انها کمتر می شود به راحتی می توان میوه های انها را برداشت کرد بدون اینکه نیاز باشد گردتکان بالای درخت برود ".

 

طرح سرشاخه کاری درختان گردوی شهرستان تویسرکان که حدود دو سال است آغاز شده موجب می شود تا درختان گردوی این شهرستان رشد عمودی نداشته باشند و در نتیجه گردو تکان ها نیازی به صعود به ارتفاعات بالا برای برداشت گردو ندارند، همچنین فرآیند سرشاخه کاری درختان گردو موجب می شود تاج این درختان به گونه ای شکل بگیرد که هم امکان چیدن گردو از پایین درخت فراهم شود و هم بتوان با استفاده از دستگاه های نوین برداشت گردو مانند "شیکر(لرزاننده)" اقدام به برداشت گردو کرد".

آقای اکبری می افزاید:" امیدواریم تا پنج سال آیند حداقل 50 درصد از باغ های گردوی شهرستان تویسرکان که در مکان های صعب العبور قرار ندارند از مزایای طرح سرشاخه کاری برخوردار شوند".
البته برخی هم دست از ابداع و اختراع برنداشته اند و قدمی هرچند کوچک برای حفاظت از جان گردوکاران برداشته اند. آقای نصراللهی یکی از کسانی است که با دیدن مشکل سعی کرده یک کمربند محافظ برای گردوتکانها اختراع کند.او در مورد عملکرد این کمربند می گوید:" این کمربند با قیمت کم قابل تهیه است و گردوتکان با بستن آن اگرهم از درخت بیافتد به پایین سقوط نمی کند بلکه آویزان می شود."

 

ضرورت آموزش و بیمه گردوتکانها
یکی از نکاتی که قابل توجه است به ضرورت بیمه گردوتکان ها باز می گردد.اگرچه باید همه الزامات ایمنی در برداشت گردو رعایت شود ولی بازهم خظر در کمین است و در حال حاضر دفاتر بیمه می گویند که باغداران باید اقدام به بیمه گردوتکانها بکنند که برای یک باغ حدود 650 هزار تومان می شود که باغداران زیر بار این هزینه نمی روند و می گویند برای گردو تکانی چند ساعته و چند روزه برای ما صرفه اقتصادی ندارد .

در سالهای گذشته هم تعداد کمی از باغداران اقدام به بیمه گردو تکانها کرده اند و امسال هم پیش بینی می شود تعداد کمی اقدام به بیمه کنند. راه حل دیگری که وجود دارد این است که شرکت های بیمه بجای بیمه باغداران بیایند و گردوتکانها را بیمه کنند و آنها را در مدت یک ماهی که فصل برداشت است بیمه کنند که تاکنون زیر بار چنین اقدامی نرفته اند.به نظر می رسد انجمن گردو کاران با همکاری جهاد کشاورزی و شرکت های بیمه باید برای بیمه گردو تکانها اقدام کنند و از هر گونه رخداد غیر قابل پیش بینی پیشگیری کنند.

خام فروش همچنان مهم ترین مشکل
متاسفانه باید گفت با وجود اینکه گردوی تویسرکان در کیفیت و کمیت زبانزد است و شهره عام و خاص اما در زمینه فرآوری قدم موثری برداشته نشده است و بیشتر گردوی تویسرکان به صورت فله ای و با گونی به فروش می رسد.جالب اینجاست که کسانی که گردوی تویسرکان را فله ای می خرند خود اقدام به بسته بندی می کنند و با برندهای خود به فروش می رسانندو سود اصلی مادی و معنوی را خود به جیب می زنند.ایجاد کارخانه های بسته بندی در تویسرکان می تواند سود اصلی را نصیب باغ داران بومی این شهرستان کند.

مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان با بیان اینکه بازار گردوی تویسرکان در هرسال میلیاردها تومان چرخش مالی دارد و این در شرایطی است که عمده گردوهای تولیدشده در باغ‌های این شهرستان خام فروشی می‌شود می گوید:" فرآوری گردو و پرهیز از خام فروشی، ارزش‌افزوده و درآمدزایی از گردوی تویسرکان را متحول و چندین برابر می‌کند". آقای اکبری می افزاید:" ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی گردوی تویسرکان در سال‌های گذشته و اخیر آن‌چنان‌که بایدوشاید رقم نخورده است و حرکت به سمت‌وسوی تولید کلوچه‌های گردویی، ترشی گردو و محصولات مرتبط ابتکاری و گسترش هدفمند صنایع جانبی و تبدیلی گردو عامل ایجاد فرصت‌های جدید شغلی و افزایش درآمد در محصول بازارپسند گردو است".

ضرورت برند سازی گردوی تویسرکان
در کنار فرآوری باید از برندسازی هم صحبت کنیم .گردوی تویسرکان در حال حاضر هیچگونه برند مشخصی ندارد. ایجاد یک شرکت معتبر که بتواند در زمینه گردوی تویسرکان و تولید و فرآوری و بسته بندی آن گام بردارد می تواند زمینه ایجاد یک برند مشخص و معتبر را فراهم کند و در آینده نه چندان دور چه بسا نام و آوازه ای همچون نام و آوازه گردوی تویسرکان در جهان بیابد.
ثبت جهانی گردوی تویسرکان زمینه مناسبی را برای برندسازی این محصول فراهم کرده که البته مابقی راه کاملا به ما بستگی دارد.

حرف آخر
با جهانی شدن گردوی تویسرکان باید به این محصول جهانی اندیشید.حالا که در شرایط سخت تحریم قرار داریم باید به فرآوری و ارزاوری بیشتر بیاندیشیم.

حل مشکلات کاشت تا برداشت این محصول باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد.اگرچه در سالهای آینده با فراگیر شدن طرح سرشاخه کاری بسیاری از مشکلات هم از بین می رود اما تا آن زمان باید تدابیری برای برخی مشکلات اندیشیده شود.بیمه گردوتکانان و آموزش و تربیت گردوتکانان ماهر می تواند از صدمات احتمالی به باغداران و گردوتکانان جلوگیری و در صورت لزوم از آنها حمایت کند.