گزارش مکتوب؛
بندر خشک تحولی در تجارت استان
به گفته معاون اقتصادی استاندار؛ احداث بندر خشک در قزوین که درمرحله مطالعاتی ست میتواند موجب رونق تجارت و کسب و کار در استان قزوین و استانهای مجاور شود.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز قزوین؛ بندر خشک پایانهای میان نقلیهای و درون مرزی است که مستقیماً با بنادر دریایی مرتبط بوده و از نظر وسایل نقلیه دارای ظرفیت بالایی است و مصرفکنندگان میتوانند واحدهای استاندارد کالا را از آن تحویل گرفته یا به آن تحویل دهند؛ گویی این عمل را مستقیماً در بنادر انجام میدهند.گذشته از خدمات اولیه انتقال بار که هر پایانه درون مرزی ارائه میدهد، خدماتی نظیر ذخیره بار، انبار کانتینرهای خالی، مراقبت و تعمیر کانتینرها و ترخیص گمرک باید به بهترین وجه ممکن در بنادر خشک ارائه شود. کیفیت دسترسی به بندر خشک و کیفیت پیوند راههای زمینی، خطوط آهن، و راههای دریایی تعیینکننده کیفیت عملکرد پایانههاست.تأسیس و بهرهبرداری از بنادر خشک با هدف جذب بخشی از بازار لجستیک کشورهای منطقه که عمدتاً صادرکننده یا واردکننده هستند، ولی دسترسی به آبهای آزاد نداشته و محصور در خشکی هستند نیز از دیگر دلایل به شمار میآید؛ مانند پروژه بندرخشک پیشگامان یزد، که بخش خصوص راهاندازی کرده است.

اهداف بندر خشک
سرعت بخشیدن به خروج کالا از بنادر کشور از طریق حذف تشریفات گمرکی در بنادر ساحلی؛ مهیا نمودن تسهیلات و امکانات لازم و مناسب برای صادرکنندگان کالا از طریق دریافت کالای صادراتی و تحویل آن به شرکتهای کشتیرانی در بندر خشک (صدور بارنامه صادراتی در محل)؛ ارائه قیمتهای رقابتی در مقایسه با دیگر گزینههای موجود از اهداف احداث بندر خشک است.
کارخانجات صنعتی، مجتمعهای تولیدی و احداث صنایع جدید و بدنبال آن رونق اقتصادی و افزایش میزان عرضه و تقاضا برای مواد اولیه و محصولات تولیدی به زیرساختها و تأسیسات زیربنایی مناسبی احتیاج دارد. از جمله زیرساختهای مهم در این عرصه میتوان به راههای مواصلاتی مناسب و بنادر خشک به عنوان پشتیبان بنادر دریایی، اشاره نمود.
در کشورمان نیز با توجه به لزوم توسعه و رشد زنجیره توزیع کالا و همزمان ارتقاء کیفیت آن و همچنین کاهش هزینههای مربوطه، موضوع احداث و بهرهبرداری عملیاتی از بنادر خشک یک ضرورت بشمار میآید، بطوری که در صورت عدم توجه به آن، در آینده هزینههای گزافی به کشور تحمیل خواهد شد.
یکی از نکات مهمی که در مطالعات و جانمایی بنادر خشک باید بدان توجه گردد، اتصال به شبکه ریلی و سهولت دسترسی به آن میباشد. در بنادر خشک مجموعهای از روشهای گوناگون حملونقل مورد استفاده قرار میگیرد، بنابراین مکانی که در مجاورت شبکه ریلی باشد، بهترین گزینه برای احداث بندر خشک به حساب میآید.
قزوین دومین بندر خشک کشور
استان قزوین به عنوان استانی صنعتی و کشاورزی ظرفیت خوبی برای ایجاد بندر خشک دارد. حبیبی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار قزوین، شرایط قزوین را برای ایجاد بندر خشک بسیار مناسب میداند: قزوین به دلایل مختلف در راهاندازی بندر خشک دارای مزیت است بهگونهای که بهغیراز حمل بار، افق تجارت بینالمللی و رونق فضای باز کسبوکار داخلی در استان قزوین و استانهای مجاور است. در قانون برنامه توسعه پنجساله فقط برای راهاندازی ۲ بندر خشک مجوز داده شده که یکی از آنها یزد است و به دنبال آن هستیم قزوین بهعنوان استان دوم این بندر را ایجاد کند.
حبیبی احداث راهآهن را پیشنیاز اصلی راهاندازی بندر خشک عنوان میکند و میگوید: در تمام دنیا بنادر خشک روی مسیرهای ریلی قرار دارند از این رو احداث راهآهن قزوین- رشت- آستارا و راهآهن قم- قزوین سامانه حملونقل پیشرفتهای ایجاد و به تسریع در ساخت بندر خشک، توسعه اقتصاد و اشتغال در استان کمک خواهد کرد.

داود محمدی نماینده مردم قزوین، البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی، در این زمینه میگوید: طرح راهاندازی بندر خشک در قزوین موضوعی بوده که پیش از این سال ۹۰ در مجلس و دولت مطرح شده بود. ایجاد بندرهای خشک از همان ابتدا حتی در هیئت دولت برای هشت منطقه، ازجمله قزوین مجوز گرفت، اما در ورود به مجلس به علت افزایش مدعیان ایجاد این بندرها به حدود ۱۷ مورد، نتوانست رأی بیاورد.
سعید اکبری مشاور مدیرکل راهوشهرسازی استان قزوین، حمایت از بخش خصوصی را در راستای تأمین نیازهای بندر خشک میداند و میگوید: باید کسانی که در توسعه شبکه ریلی سرمایهگذاری میکنند حمایت شوند، زیرا این بخش میتواند به توسعه شتاب بخشد.
مشاور مدیرکل راهوشهرسازی استان قزوین، با توجه به ظرفیتها و تولیدات استان، قزوین را مکان مستعدی برای تبدیل شدن به مرکز پشتیبانی شمال کشور میداند و میگوید: قزوین از نظر شاخص کشاورزی، صنعتی و بارزگانی نقطه مناسبی برای پشتیبانی از بندر انزلی است و در این محدوده داشتن پایانه صادراتی ضروری است.
استان قزوین در مسیر رفتوآمد ۱۱ استان قرار دارد که تمامی راههای اصلی از مرکز استان به استانها همجوار آزادراه و بزرگراه هستند. مشاور مدیرکل راهوشهرسازی استان قزوین چهار بانده شدن راههای استان و تکمیل جادههای نیمه تمام را شرط لازم برای ورود قزوین به بازارهای بینالمللی عنوان میکند: اگر بخواهیم استان قزوین در سطح ملی و جهانی نقش ایفا کند باید محورهای زمینی آن تکمیل شود. وی ادامه میدهد: از ۳۰۶ کیلومتر جادههای نیمهتمام استان، ۱۱۲ کیلومتر باید تکمیل شود. اتمام این راهها به ۱۹۰ میلیارد بودجه نیاز دارد.

استان قزوین از نظر کشاورزی جز قطبهای تولید و صادرات محصولات کشاورزی و باغی محسوب میشود. استان قزوین ۴۸۹ هزار هکتار زمین کشاورزی دارد که ۷۳ هزار و ۸۰۰ هکتار آن باغ است. استان قزوین با داشتن کمتر از یک درصد از مساحت کشور، در حوزه مساحت باغی رتبه نهم کشور و در میزان تولید محصولات باغی نیز رتبه دهم کشور را به خود اختصاص داده است.
فاطمه خمسه رییس سازمان جهاد کشاورزی قزوین میگوید: سالانه ۴ میلیون تن انواع محصولات دامی , زراعی و باغی در این استان تولید میشود. استان قزوین رتبه هفتم کشور را از حیث تولید انواع محصولات کشاورزی دارد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی قزوین از جایگاه خوب استان در محصولات کشاورزی میگوید: استان قزوین در تولید مرغ اجداد، ذرت علوفهای و زغال اخته رتبه اول، خربزه و فندق رتبه دوم، انگور، کشمش و زیتون رتبه سوم کشور را دارد. ارزش افزوده محصولات کشاورزی استان قزوین افزون بر ۸ هزار میلیارد تومان است که محصولات عمده از جمله شیرخام، گندم، جو، زیتون، کشمش، پسته، انگور، مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز، ذرت دانهای و علوفهای بیش از سه هزار میلیارد تومان است.

شهرام رحمانی مدیر تنظیم بازار محصولات و نهادههای کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین هم از ظرفیت استان در توسعه صادارت کشاورزی میگوید: سال گذشته ۱۷۳ میلیون دلار صادرات استان قزوین در بخش کشاورزی بوده که امیدواریم این رقم در سال جاری افزایش یابد. رحمانی ادامه میدهد: هدفگذاری جهادکشاورزی برای سال جاری در بحث صادرات محصولات کشاورزی ۴۰۰ میلیون دلار است که امیدواریم با حمایتهای مسئولان از تولید کنندگان و صادر کنندگان به این رقم دست پیدا کنیم. محصولات کشاورزی استان به ۵۲ کشور جهان صادر میشود.
یکی از مزیتهای رقابتی استان، صنعت استان است که در سطح کشور مطرح است. پرزحمت رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قزوین میگوید: در استان بیش از ۳ هزار واحد صنعتی فعال وجود دارد و ۶۰۰ واحد دیگر هم با پیشرفت فیزیکی بیش از ۶۰ درصد بزودی به بهرهبرداری خواهند رسید.
به گفته پرزحمت میزان صادرات نسبت به سال گذشته از نظر وزنی ۲۵ درصد و از نظر ارزشی ۴۰ درصد افزایش داشته است: در ۵ ماهه نخست امسال ۱۸۵ هزار تن کالا به ارزش ۲۱۲ میلیون دلار از گمرک استان قزوین به خارج از کشور صادر شده است.
استاندار قزوین هم معتقد است تعیین محل این بندر که به مشاور خصوصی واگذار شده، باید با مطالعه و به روش علمی انتخاب شود و ادامه میدهد: قزوین تنها استانی است که هر ۳ مسیر ترانزیت آسیا به اروپا از آن میگذرد. محلهایی در شهرستانهای قزوین و بوئینزهرا برای احداث این بندر در دست مطالعه و بررسی هستند.
حبیبی میزان صادرات استان را بیش از میزان تعهدات میداند و میگوید: بر اساس سیاستهای اقتصاد مقاومتی، میزان صادرات غیرنفتی برای استان قزوین ۳۹۶ میلیون دلار تعیین شده بود، اما رقم صادرات غیرنفتی استان قزوین از ابتدای سال ۴۰۸ میلیون دلار بوده که این میزان بیشتر از میزان تعهد است.
در صورت افتتاح بندر خشک، استان قزوین میتواند در امر صادرات و واردات خودش و استانهای همسایه تسهیل ایجاد کند و در مجموع به رونق اقتصادی کشور و فعالیتهای اقتصادی کمک کند و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی گامی بلندی بردارد.
نویسنده: امین فرخی حقیقت