سابقه بد غربی‌ها در ارسال واکسن به دیگر کشورها
سابقه کشور‌های غربی در انجام واکسیناسیون یا آزمایش‌های پزشکی در کشور‌های دیگر، نتایج فاجعه باری را به دنبال داشته، که موجب شده تا بی اعتمادی‌های عمیقی نسبت به واکسن‌های جدید عرضه شده از سوی شرکت‌های دارویی مطرح غربی جهت درمان ویروس کرونا وجود داشته باشد.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما:سابقه کشور‌های غربی در انجام واکسیناسیون یا آزمایش‌های پزشکی در کشور‌های دیگر، نتایج فاجعه باری را به دنبال داشته، که موجب شده تا بی اعتمادی‌های عمیقی نسبت به واکسن‌های جدید عرضه شده از سوی شرکت‌های دارویی مطرح غربی جهت درمان ویروس کرونا وجود داشته باشد.
از طرفی، دیدگاه سیاسی و تبعیض گونه کشورها و شرکت‌های دارویی غربی نیز موجب شده تا این بی اعتمادی‌ها تشدید شوند. ساخت واکسن کووید ۱۹ با توجه به خطرات بیماری کرونا، به سرعت وارد فاز تولید شد و هم اکنون این واکسن توسط چند کشور دنیا در دسترس قرار گرفته تا مورد استفاده قرار بگیرد. این در حالی است که موضوع عارضه دار نبودن این واکسن، بیش از پیش مورد سؤال و کنکاش است.
پاندومی کرونا
پاندمی (شیوع جهانی) ویروس کرونا در اواخر سال ۲۰۱۹ آغاز شده و تاثیرات گسترده‌ای را در حوزه‌های بهداشت و سلامت، سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی، در جوامع مختلف از خود برجا گذاشته است. به نحوی که بسیاری از ناظران و تحلیل گران بر این باورند که بازگشت جهان به عصر پیش از شیوع ویروس کرونا، تا حد زیادی "غیرممکن" است. امری که تاثیرات عمیقی را بر جامعه بشری از خود برجا گذاشته و آن گونه که "مجله تایم" به تازگی اعلام کرده، سال ۲۰۲۰ تحت تاثیر پاندمی ویروس کرونا، به بدترین سال در تاریخ بشریت تبدیل شده است.
در این راستا، از همان آغازین روز‌های شیوع ویروس کرونا، دستیابی به واکسنی موثر جهت درمان آن، به یک دغدغه جهانی تبدیل شد و بسیاری از شرکت‌های مطرح دارویی جهان، در این زمینه فعالانه وارد میدان شدند. جدای از حساسیت‌ها در مورد ضروتِ انجام احتیاط‌های لازم در مورد واکسن‌های ویروس کرونا، بسیاری از کشور‌های قدرتمند جهان، مسئله تولید واکسن کرونا را به یک موضوع سیاسی و معیاری برای اثبات برتری خود بر رقبایشان در عرصه بین المللی تبدیل کرده اند.
مسئله ایمنی واکسن‌های تولیدی کرونا
همزمان با انجام واکسیناسیون کرونا در برخی کشور‌های اروپایی و آزمایش انسانیِ واکسن ویروس کرونا (از سوی شرکت‌هایی دارویی نظیر بایون تک، فایزر و مدرنا)، مسئله ایمنی واکسن‌های تولیدی کرونا، به یک دغدغه اساسی تبدیل شده است. مسئله‌ای که به طور ویژه، رسانه‌های غربی به آن پرداخته و سعی داشته اند نوعی اعتمادزایی را نسبت به واکسن‌های غربی ویروس کرونا را ایجاد کنند. بی اعتمادی‌ها به واکسن‌های غربی ویروس کرونا مخصوصا با توجه به مرگ یکی از پرسنل بهداشت و درمان در پرتغال که بدون هیچ گونه سابقه بیماری، واکسن کرونا را تزریق و فوت شده بود و یا وقوع موارد مشابه در آمریکا و انگلیس، بیش از پیش تقویت شده است.
در این میان، عده‌ای از ناظران و تحلیل گران با اشاره به سابقه مخرب کشور‌های غربی در انجام واکسیناسیون‌های آزمایشی در کشور‌های مختلف جهان (و حتی در خاک خودشان)، به این مسئله اشاره می‌کنند که بایستی با آن، محتاطانه و البته آگاهانه رفتار کرد و به نوعی با اتخاذ تصمیمات اشتباه و شتاب زده، به آزمایشگاه انسانیِ شرکت‌های دارویی غربی تبدیل نشد. در این راستا، به تازگی رهبر معظم انقلاب اسلامی، نیز ورود واکسن‌های انگلیسی و آمریکایی را به کشور ممنوع اعلام کرده و دلیل آن را هم ناکارآمدی خودِ این کشورها در مدیریت بحران شیوع ویروس کرونا و نیت احتمالی آن‌ها در تبدیل کردن دیگر جوامع به نمونه‌های آزمایشی برای واکسن‌های تولیدی خودشان، عنوان کردند. در این راستا، با رجوع به تاریخ می-توان به مواردی از اقدامات فاجعه بار کشورها و شرکت‌های دارویی غربی در انجام واکسیناسیون‌های خطرناک و کشنده در دیگر کشورها، اشاره کرد.
فاجعه پزشکی آمریکایی در گواتمالا
در فاصله سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۸، یک گروه پزشکی آمریکایی به سرپرستی دکتر "جان چارلز کاتلر"، برای آزمایش کارایی پنی سیلین جهت مقابله با بیماری مقاربتی سیفلیس، بدون اینکه به مردم این کشور اطلاع دهند، اقدام به آلوده‌کردنِ گروهی از مردم این کشور و سپس آزمایش روش‌های درمانی روی آن‌ها کردند. این مسئله در تاریخ مایه شرمساری عمیق برای دولت آمریکا شد. اینکه آمریکایی ها، مردمِ سالم در یک کشور را به یک بیماری مبتلا کردند و سپس آن‌ها را تبدیل به نمونه‌های آزمایشگاهی کرده و حتی تعدادی از مبتلایان را به حال خود رها کردند، اوج بی‌مسئولیتی و دیدگاه ابزاری به جامعه بشری است که در نوع خود، عمیقا محکوم است. در این راستا، با گذشت بیش از ۶۲ سال از وقوع فاجعه مذکور در گواتمالا، دولت آمریکا به ریاست جمهوری باراک اوباما، بابت وقوع این اتفاق از مردم گواتمالا عذرخواهی کرد، اما تا این لحظه، واشنگتن هیچ اقدامی برای جبران خسارت‌ها به ملت گواتمالا انجام نداده است.
توسعه سرطان در پورتوریکو
یکی دیگر از فاجعه آفرینی‌های آمریکایی‌ها در زمینه مسائل پزشکی و دارویی در دیگر کشور‌های جهان، تحقیقات مرگبار یک پزشک آمریکایی به نام "کرنلوس رودز" در مورد بیماری سرطان بود. وی در اوایل دهه ۱۹۳۰ میلادی، با دریافت بودجه‌ای از "موسسه راکفلر آمریکا"، مامور شد تا راه حلی برای درمان بیماری سرطان بیابد. وی جامعه انسانی آزمایشگاهی خود را در کشور پورتوریکو تعریف کرد. در این راستا، وی ده‌ها انسان را به سرطان مبتلا کرد و اقدام به انجام تحقیقات گسترده بر روی آن‌ها کرد. شواهد و قرائن حاکی از این هستند که اقدامات دکتر رودز، ده‌ها کشته از خود برجا گذاشته و دولت آمریکا در این زمینه، در نهایت بی مسئولیتی و فارغ از هرگونه پاسخگویی، عمل کرده است.
ورود ایدز به ایران از طریق خون‌های آلوده فرانسوی
در سال‌های دهه ۱۹۸۰ میلادی، یک انیسیتو فرانسوی به نام "مریو"، فاکتور‌های انعقادی خود را که مخصوص استفاده توسط بیماران هموفیلی است، جدای از استفاده در خاک خودِ فرانسه، به ۱۰ کشور دیگر نظیر ایران، آلمان، ایتالیا، آرژانتین، عربستان، عراق و یونان نیز صادر کرد. متاسفانه این فاکتور‌های انعقادی، همگی به ویروس HIV مبتلا بودند و به محض تزریق به بیماران هموفیلی در کشورمان، موجب ابتلای آن‌ها به این ویروس شدند. بر اساس ارزیابی‌های انجام شده، قصور جدی دولت فرانسه در غربالگری خون‌های اهدایی به مراکز پزشکی و دارویی این کشور موجب بروز این فاجعه شده است. بدتر از همه اینکه دولت فرانسه تاکنون در این باره نه از دولت و ملت ایران عذرخواهی کرده و نه حاضر به پرداخت غرامت در این رابطه شده است.
شیوع تب دنگی در افغانستان و پاکستان
در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ میلادی، یک شرکت بیوتکنولوژی انگلیسی به نام "اوکسیتک" و همچنین برخی نهاد‌های دولتی آمریکایی، برای به اصطلاح مقابله با ویروس تب دنگی، پشه‌هایی که مهندسی ژنتیک شده بودند را در کشور‌هایی پاکستان و افغانستان رها کردند که در نتیجه آن، هزاران نفر از مردم این دو کشور، بدون هرگونه اطلاعی، به این ویروس مبتلا شده و جان خود را از دست دادند. اغلب افرادی که بر اثر ابتلا به تب دنگی جان خود را از دست دادند، کودکان و افراد سالخورده بودند.
شیوع عامدانه سیفلیس در میان سیاه پوستان آمریکا
در پاییز سال ۱۹۳۲، اعلامیه‌هایی در شهر "تاسکیگی" ایالت آلاباما آمریکا پخش شد که به شهروندان رنگین‌پوست وعده می‌داد می‌توانند برای پاک کردن بدنشان از خون ناسالم از درمان‌های ویژه‌ای برخوردار شوند. در آن اعلامیه‌ها با خطوط درشت نوشته شده بود: "آزمایش خون رایگان؛ درمان رایگان توسط پزشکان دولت و اداره بهداشت. ممکن است شما احساس سلامت و تندرستی کنید، اما در بدنتان خون ناسالم وجود داشته باشد. با تمام اعضای خانواده به ما مراجعه کنید". با این همه، حقیقت اصلی ماجرا این بوده که این انسان ها، قرار بود به عنوان نمونه‌های آزمایشگاهی بیماری سیفلیس، مورد مطالعه و آزمایش قرار گیرند. افرادی که در جریان این آزمایش‌ها هدف قرار گرفتند، جز ضعیف‌ترین و محروم‌ترین اقشار در جامعه آمریکا بودند. بعد‌ها اخبار مختلفی دال بر این مسئله منتشر شد که دولت آمریکا در راستای اهداف تحقیقاتی خود، برای مدت بعضا تا ۴۰ سال، افراد را از مشکل بیماریشان بی اطلاع نگه داشته و در مواردی، عملا زمینه مرگ آن‌ها را فراهم کرده است. این آزمایش‌های دولت آمریکا در شهر تاسکیگی ایالت آلاباما، بعد‌ها به "آزمایش‌های تاسکیگی" مشهور شدند و در نوع خود به جلوه‌ای از بی رحمی و بی اخلاقی دولت و ساختار نظام سیاسی آمریکا تبدیل شدند.
اپیدمی کرونا و ماجرای واکسن فایزر
در پی شیوع جهانی کرونا، شرکت فایزر توانست زودتر از دیگر شرکت‌ها، واکسن کرونا را تولید و در دسترس متقاضیان آن قرار دهد. اما، سؤالی که اذهان و افکار عمومی را درگیر خود ساخته است، این است که تا چه اندازه می‌توان به واکسن فایزر اطمینان و اعتماد کرد. محمد کریمی‌نیا معاون بهداشت و درمان سازمان پدافند غیرعامل، در مورد تولید واکسن کرونا در کشور‌های دیگر، گفت: الگوی واکسن MRNA در گذشته تجربه نشده به همین دلیل عوارض طولانی مدت خواهد داشت. واکسن فایزر درست است که تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را دارد، اما استفاده از آن با شروطی همراه شده به طوری که افراد زیر ۱۶ سال و یا زنان باردار و ...، نباید از آن استفاده کنند. دغدغه ما استفاده طولانی مدت آن است و باید بگذاریم حداقل ۵ سال از تولید آن بگذرد و عوارض آن مشخص شود و سپس از آن استفاده کنیم. در همین حال، علیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی کشور در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل، نوشت هیچ تضمینی برای اثربخشی طولانی مدت و بدون عوارض جانبی واکسن‌های تولید شده آمریکایی با فناوری MRNA وجود ندارد.
به گفته دکتر مرندی، عوارض جانبی بالقوه دراز مدت این نوع واکسن آنقدر نامشخص است که حتی شهروندان آمریکایی در صورت ابتلاء به عوارض آن، مجاز به پیگیری قانونی از شرکت‌ها یا دولت نیستند. در چنین خرید واکسن از کشور‌های آسیایی که سابقه درخشانی در تولید واکسن دارند و اعتماد به دانش بومی کم عارضه‌ترین و مطمئن‌ترین نوع واکسن برای استفاده عموم است. به طوری که گفته می‌شود به زودی دو میلیون دوز واکسن از کشور‌های آسیایی وارد خواهیم کرد، کشور همسایه ترکیه نیز ۵۰ میلیون دوز واکسن چینی خریداری و تزریق آن را نیز آغاز کرده است. بنابراین، در چنین شرایطی، عقل سلیم حکم می‌کند سراغ واکسن‌هایی برویم که استفاده آن‌ها هیچ دغدغه‌ای برای مردم نداشته باشد.
*هشدار سرطان‌شناس آلمانی درباره عوارض واکسن فایزر: دکتر والتر وبر، سرطان شناس آلمانی گفت: با واکسن "فایزر-بیون‌تک" ما خود را از نظر ژنتیکی دستکاری خواهیم کرد که ممکن است در ۵ یا ۱۰ سال آینده به بیماری‌های خودایمنی و یا سرطانی منجر شود. اگر پزشکان این موارد را به بیماران نگویند، آن‌ها را به موش‌های آزمایشگاهی تبدیل کرده‌اند.
* توقف واکسیناسیون در ژاپن، استرالیا، نیوزلند و تایوان/عقب نشینی از تزریق واکسن فایزر: کشور‌هایی که در کنترل همه‌گیری کرونا موفق عمل کرده‌اند، برای اجرای واکسیناسیون با واکسن شرکت آمریکایی فایزر عقب‌نشینی کرده و منتظر نتایج آن در سایر کشورها هستند. انتشار وسیع اخبار مرگ و میر افرادی که واکسن شرکت آمریکایی فایزر را دریافت کرده‌اند، منجر به استیصال برخی از کشورها برای آغاز واکسیناسیون شده است و تصمیم گرفته‌اند تا حصول اطمینان کامل از ایمنی و موثر بودن واکسن کرونا، نسبت به آن اقدام نکنند. به گزارش گاردین، انتشار وسیع اخبار مرگ و میر افرادی که واکسن شرکت آمریکایی فایزر را دریافت کرده‌اند، منجر به استیصال برخی از کشورها برای آغاز واکسیناسیون شده است. استرالیا، نیوزیلند، تایوان و ژاپن واکسیناسیون را تا ماه‌ها آغاز نمی‌کنند. آن‌ها می‌گویند عجله‌ای نیست، منتظر نتایج تزریق واکسن‌های فایزر و مدرنا در دیگر کشورها می‌مانیم!
ژاپن یکی از کشور‌هایی است که در مرحله سوم تست انسانی واکسن فایزر شرکت کرده و در ازای آن میزان زیادی واکسن دریافت کرده، اما الان حاضر نیست قبل از بررسی مجدد کارایی آن، اقدام به واکسیناسیون کند. سیده راضیه حسینی، فعال رسانه‌ای درباره استفاده از واکسن فایزر در استرالیا و نیوزیلند در توییتر نوشت: استرالیا، نیوزلند و تایوان که از ابتدا بهترین تصمیمات را توی کنترل پاندمی داشتند، هنوز حاضر نشده اند واکسیناسیون با فایزر و مدرنا را شروع کنند. معتقدند باید منتظر بمونند ببینند مردم بقیه کشورها چه واکنشی به واکسن میدند. ژاپن هم که موج سوم کرونا رو دارد تجربه می‌کند، همین تصمیم رو گرفته است. این در حالی است که ژاپن توی مرحله سوم تست انسانی واکسن فایزر مشارکت داشته است؛ یعنی واکسن‌ها پیش از تایید روی بخشی از مردم این کشور تست شدند. عجیب است که در هجمه گسترده‌ای که در خصوص شروع واکسیناسیون در جهان شاهد بودیم، در هیچ‌جایی به عدم واکسیسناسیون توسط این کشور‌های پیشرو اشاره نشده است.
کلام آخر
در حال حاضر کشور، دست کم در حوزه ساخت واکسن با چند کشور خارجی در حال کار است و علاوه بر این پروژه‌هایی را هم به‌صورت مستقل انجام می‌دهد؛ اما هیچ سندی وجود ندارد که دشمن نخواهد از این طریق به ما ضربه بزند؛ زیرا تجربه چند سال گذشته به ما نشان می‌دهد که متاسفانه آن‌ها حتی در کالا‌های صنعتی هم که کشور ما خریداری می‌کند، خرابکاری می‌کنند تا به صنعت ما آسیب وارد کنند. کشور‌های غربی در زمینه واکسن، خودشان نیز به اطمینان نرسیده اند و اگر واکسن داشتند چرا خودشان استفاده نمی‌کنند تا این بیماری را کنترل کنند؟ این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران توانسته با بهره گیری از طرح‌های ویژه خودش شمار جان‌باختگان را به یک سوم و یک چهارم کاهش دهد؛ بنابراین اتکا به دانش داخلی در این حوزه هم جواب داده است و کشور ما در این زمینه هم می‌تواند به موفقیت‌های بسیاری دست یابد.
به گزارش ایرنا، اولین تزریق انسانی مرحله اول مطالعات بالینی نخستین واکسن کرونا ساخت محققان ایرانی در ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) با نام "کُوو ایران برکت" روز سه شنبه (نهم دی ماه) با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاون علمی و فناوری رییس جمهوری، روی داوطلبان انجام شد. دومین تزریق انسانی مرحله اول مطالعات بالینی نخستین واکسن کرونا ساخت محققان ایرانی نیز روز‌های ۱۵ و ۱۶ دی ماه به چهار داوطلب دیگر انجام گرفت. مجوز تزریق فاز اول واکسن ایرانی کرونا "کُوو ایران برکت" به داوطلبان مرحله سوم نیز توسط کمیته پایش داده و ایمنی صادر شد و ۲۱ و ۲۲ دی ماه این واکسن به هفت داوطلب دیگر تزریق شد. همه این‌ها نشان می‌دهد که می‌توان به دانش بومی و قدرت علمی دانشمندان جوان ایرانی اعتماد و باور کرد و به نتیجه بخش بودن واکسن‌های داخلی امید بست.
پژوهشگر: مهدی ناجی
خبرهای مرتبط